Keytoe_logo_wit_kleinCreated with Sketch.
MENU

Psychologie achter goede voornemens

Lennard28 december 2017Gemiddelde leestijd: 5 minuten

Op de valreep. Het kan nog. Goede voornemens voor het komende jaar.

En om je een beetje op weg te helpen om het dit jaar wel een keer te laten slagen kan wat extra begrip geen kwaad. Dus wat Psychologie.

Goede voornemens gaan uiteraard over een verandering. Veelal verandering van een patroon of gewoonte. Je wilt ergens mee stoppen, veel eten of neuspeuteren, of je wilt ergens mee starten, push-ups of je nieuwe bedrijf.

Geheugen

Het geheugen stuk van je brein kun je vergelijken met een computer. Je hebt je korte termijn geheugen, je werkgeheugen. En je hebt je lange termijn geheugen, je harde schijf of RAM geheugen. Gewoontes hebben met je geheugen te maken.

Je werkgeheugen is best beperkt. Zo kun je gemiddeld genomen maar 7 dingen tegelijkertijd op korte termijn onthouden. Psychologen noemen dat The Magic Number Seven. Daarom vergeet je altijd waar je sleutels liggen, want voordat je ze weer nodig hebt heb je al 7 andere dingen moeten onthouden.

Telefoonnummers zijn ook best lastig te onthouden. IBAN nummers zijn nog moeilijker, want langer. Natuurlijk zijn er trucjes om langere reeksen te onthouden. Opdelen in brokken of blokken. Daarom is het vaak handig dat een telefoonnummer met wat spaties ertussen staat, zodat je een aantal cijfers bij elkaar kunt nemen: 06 34 32 54 06. Mijn nummer onthoud ik door de 34 en 32 en 54 bij elkaar te plakken.

Een andere methode is associatie. Als je iets wat je snel wilt onthouden associeert met een omgeving, bijvoorbeeld een kamer of een plek of een geur of een persoon of een meubel of een gevoel, dan kun je het gemakkelijker onthouden.

Wat je in principe met deze trucjes doet is dingen van je korte termijn werkgeheugen overzetten naar je lange termijn RAM geheugen. Handig. Want daar hou je dingen langer vast en kan je gemakkelijker uit terughalen.

Herhaling uiteraard is ook een manier om iets van je korte naar lange termijn geheugen te plaatsen. Herhalen herhalen herhalen.

Een ander onderdeel van het werkgeheugen zit in uitvoering. Je kunt maar één ding bewust tegelijkertijd doen. Multi-tasken bestaat niet. Sommige mensen kunnen wel snel schakelen tussen het een en het ander. Maar 2 dingen bewust tegelijkertijd doen is jammer genoeg best onmogelijk voor ons. Probeer maar eens bewust naar de tekst van een nummer te luisteren (top2000 staat aan) en tegelijkertijd je te concentreren op een rekensom. Gaat niet.

Pas wanneer je iets automatiseert, denk aan ademen, autorijden of fietsen, dan kun je iets daarnaast doen. Maar ook dit is nog redelijk beperkt. Bij autorijden is rijden en telefoneren te doen als er een lege weg is. Als je dan opeens heel snel moet sturen of remmen, dan kun je dat niet tegelijk. Gevaarlijk om te doen dus ;-).

Gewoonte

Waarom vertel ik over geheugen? Gewoontes zijn net zo. Ook die bouw je op eenzelfde manier op. Doormiddel van herhaling, associaties en soms blokjes kun je een gewoonte aanmaken.

Wil je bijvoorbeeld meer fruit eten? Als je dit associeert met een gezellige tijd of een leuke beloning of als je dit altijd na het avondeten als toetje neemt, dan is het gemakkelijk om van een enkele handeling een gewoonte te maken.

Zoals ik zei kan de associatie ook in de vorm van een beloning. Ik ben nooit zo voor straffen en belonen, maar als je jezelf af en toe beloont is dat prima (als je het maar niet teveel bij anderen doet). Zo kun je jezelf belonen met het kijken van een aflevering van je favoriete Netflix serie als je eerst 20 push-ups hebt gedaan. Hierdoor geef je jezelf een positieve associatie aan push-ups, waardoor je dit leuker gaat vinden tot het een gewoonte is.

Het duurt gemiddeld ongeveer 6 weken om van een handeling een gewoonte te maken. Let wel op, dit is als je iets elke dag doet. Dus als je 1 keer in de week wilt sporten, dan duurt het vaak een stuk langer om het als gewoonte te gaan doen.

Waarom maken we van iets een gewoonte? Net als bij je geheugen is dingen automatisch maken wel zo makkelijk. Je brein probeert van de hele complexe wereld een begrijpelijk beeld te maken. Het vat daarom samen. Katten zijn er in alle vormen en maten, maar we denken bij een kat aan puntige oren, een snoet, een staart, vier poten, een vacht, een miauw: Kat. Lekker makkelijk.

Ook bij gewoontes. Iets op eenzelfde manier doen is lekker makkelijk en hoef je je werkgeheugen niet bij in te zetten. Die kan zich bezighouden met andere dingen.

Afkomen van gewoontes

Bij het stellen van goede voornemens wil je soms ergens van af in het komende jaar. Roken, nagelbijten, kilo’s. Vooral die eerste twee zijn gewoontes. Het is veel lastiger om van gewoontes af te komen dan nieuwe gewoontes aan te leren. Maar het kan. Veel zit tussen je oren. Ook weer gerelateerd aan associaties of beloningen.

Trucjes voor je goede voornemens

Van iets afkomen:

  • Associeer een slechte gewoonte ook met iets slechts. Bijvoorbeeld elke keer als je je nagel bijt, eet daarna iets heel smerigs. Of als je je vriend wil afhelpen van roken. Elke keer als hij z’n sigaret opsteekt, spuug dan in z’n gezicht. Haha klinkt heel naar, maar geloof me, hij komt er snel van af (moet je wel bij hem in de buurt blijven, dag en nacht).
  • Vervangen. Vervang een gewoonte met een andere. Kauwgom kauwen of op een pen knabbelen in plaats van roken kan een beetje helpen.

Iets aanleren:

  • Herhalen !!
  • Belonen, zoals ik al zei
  • Associaties maken met iets leuks
  • Maak er dus een gewoonte van

Psychologisch contract

Om een goed voornemen pas echt goed door te duwen, of het nou van iets afkomen is of aanleren, gebruik een psychologisch contract. Dit is een afspraak die je met jezelf maakt. Maar die kun je extra versterken. Een goed voornemen is natuurlijk al een beetje een afspraak. Pas wanneer je dit sterker maakt wordt het bindend. Hier een aantal versterkers.

  • Andere mensen betrekken. Vertel ze wat je wil gaan doen. Hoe meer hoe beter. Familie en vrienden. Laat ze ook regelmatig vragen hoe het gaat. Je stelt ze anders teleur, dus ga je je best doen.
  • Stel een helder doel en mijlpalen. Een groot ver weg doel is ok, maar pas wanneer je opbreekt in, jawel, kleine brokjes, worden ze pas echt goed haalbaar. Je contract wordt nu een stuk concreter.
  • Evalueer. Check bijvoorbeeld elke week of je vooruit gaat. Dit werkt versterkend.
  • Uiteraard: herhalen herhalen herhalen.

Een psychologisch contract werkt erg goed. Het grappige is, dat wanneer mensen iets aan zichzelf vertellen ze er vaak al sneller in gaan geloven. Als iemand een anti-zwarte pieten standpunt in moet nemen in een school debatje, dan is de kans groot dat diegene ook anti-zwarte Piet gevoelens gaat creëren en dat standpunt langer gaat vasthouden. Hij of zij heeft immers al publiekelijk dit standpunt verdedigd. Zet dezelfde persoon aan de andere kant van de debat banken en precies hetzelfde kan gebeuren, maar dan voor het andere standpunt. We sluiten continu psychologische contracten af met onszelf. Maar doe het bewust en het gaat een stuk makkelijker.

En zo kun je van 2018 een keer een jaar maken waarin je goede voornemens wel gaan lukken.

Heb je nog geen goede voornemens? Lebbis heeft nog een lijstje:

Succes. En gelukkig nieuwjaar.