We moeten het hebben over de moeder aller conflicten. Het conflict waar zelfs India en Pakistan, Rusland en de Verenigde Staten, Noord- en Zuid-Korea van gruwelen. Ook in Nederland laait de discussie hierover flink op en vormen vele lange tenen een mijnenveld. Geen mening blijft ongeschonden in de vuurzee van vlammende betogen. Wie gelooft dat taal er niet toe doet, zou eens een gesprek moeten volgen over dit onderwerp. En ik heb het nog altijd niet bij naam hoeven noemen, want ook jij weet precies waar ik op doel.
Eerst naar mijn vrouw: Sarah. Zij hoopt van de macht van taal haar werk te maken, zoals ik dat op mijn manier voor Keytoe mag doen. In de avonduren werkt Sarah aan een promotievoorstel over ideologieblindheid voor teksten. Niemand is namelijk neutraal, zeker niet wie wél neutraal beweert te zijn. Ze stelt zichzelf vragen als: ‘Wat betekent het dat Johan Derksen zijn dubieuze escapades ‘jeugdzondes’ noemt?’ Of: ‘Waarom wordt het bijvoeglijk naamwoord ‘hysterisch’ vooral aan vrouwen gekoppeld?’ Of: ‘Waarom benadrukken sportjournalisten bij voetballers als Brobbey en Dumfries hun kracht, maar bij Berghuis en De Roon hun spelinzicht?’ Taal omschrijft onze wereld niet, taal vórmt onze wereld.
Dinsdagavond borrelt nog zo’n vraag op, als Khalid & Sophie op televisie is: ‘Waarom noemen westerse media de ene aanval een ‘terreurdaad’ en de andere een ‘vergeldingsactie’?’ Een mensonterende misdaad van de duivel versus een welverdiende wraakoefening van een onschuldig slachtoffer. Framing van de bovenste plank, waar hooguit Jan-met-de-Pet met boter en suiker intrapt. Toch? Dan hebben we helaas buiten onze demissionaire minister-president gerekend, die plenair zijn ordinaire ‘Tuig is tuig’-boodschap over rellende jongeren dunnetjes overdoet. Hup, die Israëlische vlag omhoog! Want sociologische verklaringen zoeken voor de Palestijnse onvrede, daar hep onze pleurop-Hagenees weinig trek in… En na zijn solidariteitsverklaring aan vergelder Netanyahu laat hij zijn talige spierballen nog eens fijntjes rollen richting Esther Ouwehand. Bij de beesten af.
Je hebt inmiddels gemerkt dat ik evenmin neutraal in deze kwestie sta. Maar goed, kleur bekennen is makkelijk van achter een bureautje, lekker etteren met letters om ze mettertijd op internet te tetteren. En wat heeft het stuk eigenlijk met Keytoe te maken? Een verantwoordelijkheid en een besef. Taal kan polariseren, zoals ze kan inspireren en verbinden. Dit klinkt walgelijk zalvend, maar ik zal delen wat Trevor Noah twee jaar geleden al deed. Geen tijd, zin of puf deze negen minuten weg te kijken? Hier de treffendste quotes van Trevor over de never ending war tussen Israël en Palestina. De komiek maakt geen grappen:
‘Who is right and who is wrong, always seems to change depending on when you start measuring time. Probably the first cavemen who hit each other were Israeli’s and Palestinians.’
‘I cannot watch that footage, hear those numbers of casualties and see a fair fight.’
‘If you’re in a fight where the other person cannot beat you, how hard should you retaliate, when they try to hurt you?’
‘The main question that I ask in this situation is about power. If a man has a knife, should the cops shoot him?’
‘When you have this much power, what is your responsibility?’
Kort gezegd: het machtige Israël slachtoffer noemen in dit conflict is te makkelijk. Het zou hetzelfde zijn wanneer Rico Verhoeven tegen een bejaarde bokser aantreedt, één stomp tegen de vuisten incasseert en dan eens even flink de mouwen opstroopt om de grijsaard verrot te beuken. Palestina hangt al jaren in de touwen. Met extremistische aanslagen probeert Hamas (een meedogenloze organisatie die de overwegend gematigde Palestijnen geen dienst bewijst) het tij te keren. Dat tij zal nooit keren, want Israël heeft met westerse steun Gaza tot een openluchtgevangenis gemaakt. Dus zelfs het cliché ‘Waar twee vechten, hebben twee schuld’ gaat hier niet op. Het redelijk midden, compromis dat menig conclusie bespoedigt, negeert een pijnlijke waarheid.
Je hebt altijd baas boven baas. Hoe had onze ‘baas’ moeten reageren dan? Historicus Rutte kan bijvoorbeeld luisteren naar collega-historicus Van Rossem. In een recente podcast-aflevering zegt hij Wim Koks diplomatie te missen en haalt hij 9/11 aan. Wim Kok spreekt de hoop uit dat George W. Bush verstandig en de-escalerend zal reageren op de schofterige aanslag van Al-Qaida. De VS bezitten immers het sterkste leger dat de mensheid ooit zag. Bush luistert niet, en destabiliseert het Midden-Oosten als nooit tevoren. En Rutte? Die doet niet eens de moeite een consult à la Kok te geven aan Netanyahu. Overigens zou de Israëlische premier er vast niet naar luisteren. En daarmee raakt een oplossing nog verder uit zicht. Wie de sleutel in zijn handen weigert te gebruiken, stuit op gesloten deuren en barricades.
Daarom zou de internationale gemeenschap op de barricade moeten voor Palestina. NIET voor Hamas, maar voor de massa’s mensen die deze onmenselijke terreurgroep gijzelt. Want dat deze organisatie überhaupt voet aan de grond krijgt in Palestina, zegt genoeg over de wanhopige toestand waarin de Palestijnen verkeren. Internationale steun voor Palestina betekent de doodsteek voor Hamas en dus vrediger tijden voor Israël. Steun Israël door Palestina te steunen.
Mooi voorbeeld van Nederlanders die wél de verbinding zoeken? Awraham Soetendorp, rabbijn die de karabijn niet kent, woont een gebed voor vrede bij naast het Vredespaleis in Den Haag. Vele andere joden, moslims en christenen zijn aanwezig. Ook de Rotterdamse Imam Karrat, die de immanente vrede van de islam predikt, roept op het conflict niet te importeren, maar de rust te bewaren. Alle gelovigen, zegt hij, zijn namelijk ‘mensen van het boek.’ Het woord.
Maar ook mensen zonder Heilige Schrift zouden behoorlijk geschift zijn de macht van taal te onderschatten. Het woord doet ertoe. Zoals bij Keytoe.